Tơlơi pơhing phrâo amăng dêh ]ar ta :

****Ha\ng ako\ `u: “ Pơblih phrâo bơvih [o\ng huă, pơđ^ h^ tơlơi ktang ma\ pô, ama\ng tơlơi pơ plông bơvih [o\ng huă Việt Nam”, ako\ pơjing tơlơi jơnum ha\ng hdôm sang bruă bơvih [o\ng huă pơđ^ kyar dêh ]ar Việt Nam thu\n 2014 ( VDPF 2014), pok pơhai, [ơi Hà Nội, hro\m ha\ng tơlơi g^t gai mơng khua dêh ]ar ta, ơi Nguyễn Tấn Dũng, laih anu\n yă Victoria  Kwakwa, khua g^t gai sang mak ksai ]ar kmar [ơi dêh ]ar Việt Nam. Ama\ng tơlơi ]rông lô lăi tơpa\, ako\ pơdơng khul gru\p hơmâo gơgro\ng ba. Khua dêh ]ar ta, ơi Nguyễn Tấn Dũng hro\m ha\ng khul khua ding jum, sang bruă [ơi djo\p tring ]ar, [ôn pro\ng , hơmâo pơmư\, ]rông lô nao rai ha\ng hdôm sang bruă pơđ^ kyar, hdôm khul gru\p mơng ]ar kmar, hdôm jơlan hdră prăk kak ]ar kmar, ha\ng ako\ nga\ hro\m kơja\p tơlơi g^t gai mơng knuk kơna, bôh nik `u pơdjơ\ truh tơlơi pơblih phrâo bơvih [o\ng huă  rơngai, tơlơi bơvih [o\ng huă gah rơngiao. Khua dêh ]ar ta, ơi Nguyễn Tấn Dũng lăi pơs^t rơđah rơđong Việt nam amra mu\t hro\m ha\ng ]ar kmar, ngă tui tu\ yua mơng tơlơi k^ pơkol s^ mdrô gah lu bơnah, laih anu\n hur har bơkơtuai nao rai, k^ pơkol hră pơar s^ mdrô rơngai pô, mơng rơnuk phrâo, to# tui hdôm tơlơi geh gal, pơhư] tơlơi s^ mdrô ha\ng tuh pơ alin mơng dêh ]ar ta] rơngiao. Khua dêh ]ar ta, ơi Nguyễn Tấn Dũng ăt lăi pơs^t kơnuk kơna Việt Nam amra ngă tui hiam, rơgơi ha\ng dưm kơnar, tơlơi hd^p mda mơnuih mơnam ama\ng hdôm bruă ma\, laih anu\n nga\ tui hơmâo tu\ yua, hdôm tơlơi jao rơnuk thu\n phrâo./.

**** Tlăm tôm brơi, lơ 5/12, [ơi {irô mă bruă Kơnuk kơna, Kơiăng Khoa deh ]ar ta ơi Vũ Văn Ninh tu\ jum laih Khoa Sang prăk rong lon tơnah [ơi deh ]ar Việt Nam, yă Victoria Kwakwa. Pơ ala kơ Kơnuk kơna deh ]ar Việt Nam, Kơiăng Khoa deh ]ar ta ơi Vũ Văn Ninh pơdah pran joa bơni h’dôm gir run klă mơng Sang prăk rong lon tơnah pioh kơ deh ]ar Việt Nam amăng h’dôm hrơi rơgao. Ơi Vũ Văn Ninh hăng yă Victoria Kwakwa ăt lăi pơthâo nao rai mơn h’dôm tơlơi mơ\ dua bơnah h’dai bơ gleng nao, bơdjơ\ nao tlâo bruă phun kiăng pơplih pơkra glăi. Rơđah biă `u le\, bruă Sang prăk rong lon tơnah djru m’nuih juăt bruă hmâo tơlơi găn gao amăng bruă pơplih pơkra glăi bruă mă yoa prăk kak, djru bôh thâo phrâo amăng tơlơi pơplih pơkra h’dră bơvih [o\ng huă Kơnuk kơna./.

Jơnum [ing pơ ala djop djuai ania [iă tring ]ar Dak Nông hơtal II thun 2014

****Hrơi tơm brơi lơ 5/12, [ơi sang jơnum tring ]ar Dak Nông ako\ pơjing tơlơi jơnum khul khua ding kơna gah mơnuih [ôn sang djuai ania [ia\ tring ]ar Dak Nông tal 2, thu\n 2014. Rơgao kơ 5 thu\n nga\ tui tơlơi pơtru\n hră pơar, laih anu\n jơlan hdră ma\ bruă mơng tơlơi jơnum prong tal 1 laih rơgao, hro\m ha\ng jơlan hdră, ring bruă mơng ping gah, kơnuk kơna tuh pơ alin brơi kual plơi pla mơnuih [ôn sang djuai ania [ia\, hơmâo djru brơi tơlơi hd^p mda  mơnuih [ôn sang pơblih phrâo, thâo hgum gôp kplah wah djuai ania [ia\ anai ha\ng djuai ania [ia\ pơ\ kon, ako\ pơdơng hiam kơja\p, tơlơi bơvih [o\ng huă djo\p mta laih anu\n pơđ^ kyar, gleng nao pơkra rai gơnam tam. Tơlơi jơnum anai hmâo pơjao brơi mơng thu\n 2014 – 2019 le\, pơđ^ kyar tơlơi bơvih [o\ng huă mơnuih mơnam tum mta ta` ha\ng kơja\p, pơtrut ktang pơhro\ tơlơi rin rơpa, ngă pơgiăm h^ tơlơi pơđ^ kyar bơvih [o\ng huă kplah wah djuai ania anai ha\ng djuai ania pơ\ ko\n, [ơ [rư\ ako\ pơdơng anih bơvih [o\ng huă, tơlơi gru grua phiăn juăt mơnuih [ôn sang djuai ania [ia\, pơđ^ kyar mơnuih thâo ma\ bruă gah djuai ania [ia\, pơđ^ h^ mdrô khua mua gah mơnuih [ôn sang djuai ania [ia\, ako\ pơdơng kơja\p bruă kơđi ]ar [ơi plơi pla, wai lăng kơja\p tơlơi rơnuk rơnua lo\n ia./.

****Mơgoah tôm brơi, lơ 5/12, [ơi [ôn prong Bảo Lộc, tring ]ar Lâm Đồng pơ phun mông jơnum hăng m’nuih mă tơlơi pơhing kơ rơ-wang hrơi tơjuh bôh thâo ]e Lâm Đồng tal 5 thun 2014. Anai le\ bruă mă amăng h’dôm tơlơi pơđu\t Thun Toai ]oa\ ngui deh ]ar ta thun 2014 kual }ư\ Siăng – Đà Lạt. Hăng ako# `u “Mơngưi ]\e [ơi ]ư\ siăng Đà Lạt”, Rơ-wang hrơi tơjuh ]e Lâm Đồng tal anai amra pơ phun h’dôm jơlan h’dră phun kah hăng: Mlăm po\k pơhai jơnum ngui “}e B’lao – m’ngưi lon pran joa m’nuih” bơk’toai bôh thâo phrâo “h’dôm jơlan đ^ kyar k’jăp kual pla ]e Lâm Đồng”, bruă pơplông pe\ ]e “Ano# pe\ tlao djơ\ bơyan”, jơnum ngui sang ]ơ s^ mdrô pơda\ prưng gơnong bruă ]e hăng jơlan h’dră hyu ]oa\ lăng kual pla ]e… H’dôm tơlơi amăng Rơ-wang hrơi tơjuh bôh thâo ]e Lâm Đồng tal 5, pơ phun biă `u [ơi [ôn prong Bảo Lộc, mơng lơ 20 truh kơ lơ 25/12./.

       

Jơnum pong hơnăl pơ anăn phun  kơyâo  [ơi hlao pin ia-Dak Lak

****Hrơi tơ\m brơi, lơ 5/12, khul gru\p wai lăng lo\n glai adai rơhuông tring ]ar Dak Lak, ako\ pơjing: “ Ngă lơ phet po\ng hơnal pơkă wai lăng kyâo glai [ơi hlâo ia pin ia”, [ơi pin ia Buôn Ju, să Ea Tu, [ôn pro\ng Buôn Ma Thuột. Tơdơi po\ng gio\ng hơnal, hdôm kyâo pro\ng anai, rơkâo đ^ khul gru\p kơnuk kơna tu\ ư kyâo tha sui thu\n gơno\ng lo\n ia. Rơngiao kơ bruă po\ng hơnal wai lăng kyâo glai. khul wai lăng lo\n glai adai rơhuông tring ]ar Dak Lak, ako\ pơjing k^ pơkol kơnol nga\ tui tơlơi phiăn wai lăng glai kyâo brơi mơnuih [ôn sang [ơi anai. Ơi Đoàn Ngọc Khuê, khua g^t gai khul gru\p wai lăng lo\n glai adai rơhuông tring ]ar Dak lak brơi thâo:“Rim thu\n [ing gơmơi po\ng hơnal wai lăng kyâo glai [ơi hlâo pên ia, wai lăng  hlâo ia brơi neh met wa djuai ania [ia\. Tal 2 k^ ana\n wai lăng lo\n glai adai rơhuông. Tal 3 pơtô brơi mơnuih pơgăng wai lăng lo\n glai adai rơhuông, bôh nik `u kual ataih braih kơbưi, djuai ania [ia\ thâo hluh aka  tum gah tơlơi phiăn, [ing gơmơi pơtô brơi tơlơi phăin wai lăng lo\n glai adai rơhuông”./.

****Tlăm tôm brơi lơ 5/12, [ơi [ôn prong Quy Nhơn, tring ]ar Bình Định  Khul Orbis deh ]ar Việt Nam k^ pơkôl bruă gum hrom ngă tui Rơ-wang bruă “Đ^ kyar bruă bơvih boang kơ ]ơđai moai [ơi Bình Định”. Rơ-wang bruă anai dưi ngă tui amăng 4 thun hăng abih bang prăk mă yoa rơbeh kơ 1 klai 200 klăk dolar Mi. Amăng anun, prăk djru ha wo\t mơng khul Orbis Việt nam le\ sa klăk dolar Mi, do# glăi le\ prăk mơng tring ]ar Bình Định. Bruă mă phun mơng rơ-wang bruă le\ pơdo\ng hăng mă yoa Anom bơvih boang m’ta je# giam hăng ]ơđai moai, pơdo\ng [ơi Sang ia jrao pơjrao tơlơi ruă m’ta tring ]ar Bình Định, pel e\p hăng pơjrao [u mă prăk kơ tơlơi ruă m’ta, mo\t m’ta brơi [ing ]ơđai moai./.

****Yua pơdjơ\ truh rơbu\ kthel tal 4, hdôm hrơi laih rơgao [ơi tring ]ar Gia lai, hơmâo hơjan lu anih, hơmâo ngă răm lu hơmua pơdai, đang kyâo boh troh [ơi lu anih, ama\ng anu\n hlô mơnong rông [ơi tring glông Kông Chro djai lu. Tui ha\ng [irô wai lăng gah hdră pơgăn ha\ng pơhlôm rơbu\ kthel, ia ling da#u tring ]ar Gia lai, truh mông anai [ơi tring glông Kông Chro hơmâo 76 drơi rơmô djai, 6 drơi rơmô rơngia\, 4 drơi be djai. Hơja\n kơ să Đăk Song răm rai ktang, hơmâo 30 drơi rơmô djai. Phu\n `u yua neh met wa [ơi plơi pla [u kơ điăng, juăt ka\ lui rơmô, be [ơi hang ia krông, hnoh ia mlăm mo\t. Truh kơ ia ling  mơng ia krông, ngă brơi hlô mơnong rông djai yua ia kơr pơđuăi. Go\ng gai plơi pla [ơi anai hơmâo ju\ yăp lăng tơlơi răm rai, kiăng djru ba hdôm sang ano\ hơmâo rơmô djai hăng rơngia\./.

 

Tơlơi pơhing phrâo dêh ]ar ta] rơngiao :

****Khua pơ\ ala brơi dêh ]ar My, wai lăng gah dêh ]ar Triều Tiên, ơi Sung Kim, tơ\m brơi lơ 5/12, hơmâo bơkơtuai ha\ng khua hơmâo dưm ha\ng lu dêh ]ar Hàn Quốc, Hwang Joon-Kook [ơi plơi pro\ng jưh jom Seoul, dêh ]ar Hàn Quốc, kiăng ]rông lô ako\ pơdơng tơlơi bơkơtuai glăi 6 bơnah gah hdră put ayuh dêh ]ar Triều Tiên, hmâo lui h^ sui laih. Ama\ng tơlơi pơbưp anai, hlăk ơi Choe Ryong-Hae, khua pơ\ ala brơi gah dêh ]ar Triều Tiên ơi Kim Jon-Un, ama\ng tal nao ]ua\ dêh ]ar Nga phrâo anai, hơmâo pôr pơthâo Bình Nhưỡng, amra ako\ pơdơng glăi tơlơi bơkơtuai 6 bơnah gah ( Triều Tiên, My, Nga, Hàn Quốc, Khe], Japan), [u kiăng hơmâo tơlơi rơkâo hget ôh. Rơngiao kơ anu\n, ăt hơmâo lu tơlơi pơhing lăi tui anai, khul khua mua dêh ]ar Triều Tiên ha\ng khul khua mua wai lăng rơnuk rơnua  dêh ]ar My, hlăk pel e\p glăi tơlơi pơbư\p anai, amra ako\ pơjing [ơi dêh ]ar Singapore blan pơ\ ana\p anai./.

****Gru\p tu\ mă tơlơi gum pơhiăp gah Jơnum min pơlih pơkra lon ia Thái Lan tôm brơi lơ 5/12 brơi thâo, rơgao kơ tơlơi ba tơbiă mơng pô pơ ala kơ 23 ping gah [ơi deh ]ar Thái Lan mơ\ gru\p anai hmâo mă kơ h’dôm bôh yôm pơplih pơkra lon ia hăng pơdo\ng phiăh phiăn phrâo, h’dôm ping gah leng kơ lăi, Khoa deh ]ar khom roah mă mơng sa Khoa g^t gai wai lăng pơ ala m’nuih [ôn sang. Khă hnun hai bơdjơ\ nao h’dră mơng Khoa pơ ala m’nuih [ôn sang, hmâo 15 ping gah lăi le\, khom djă pioh h’nong 2 m’ta bruă kah hăng ră anai anun le\ gơnong glông hăng gơnong yu\ Khoa pơ ala m’nuih [ôn sang deh ]ar. Lom anun 6 ping gah pơkon lăi le\ khom pơdo\ng sa Khoa pơ ala m’nuih [ôn sang hmâo 3 anom bruă le\, gơnong glông, gơnong yu\ Khoa pơ ala m’nuih [ôn sang hăng Jơnum min wai lăng m’nuih [ôn sang. Deh ]ar Thái Lan ăt djă pioh mơn phiăn tơhan amăng đơ đam lon ia hăng go\ng gai ră anai [u brơi h’dôm ping gah [u dah gru\p m’nuih m’nam dưi pơ phun h’dôm bruă mă bơdjơ\ nao bruă k’đi ]ar./.

****Khua mir sir dêh ]ar Prăng, ơi Francois Hollande tơm brơi loơ 5/12 iâo pơthưr dêh ]ar Ukraina, Nga, Đức kho\m hdai hro\m, pơhro\ h^ tơlơi rung răng  [ơi Đông Âu anai. Đ^ pơhiăp [ơi mông jơnum hră pơhing hro\m hb^t ha\ng khua mir sir dêh ]ar Kazakhstan, ơi Nursultan Nazarbayev, ama\ng nao ]ua\ plơi pro\ng jưh jo\m Astana, dêh ]ar Kazakhstan. Khua mir sir dêh ]ar Prăng lăi dơlăm tui anai; tơlơi ru\ng răng pơblah nga\ jum dar dêh ]ar Ukraina, amra [u ba truh jơlan hdră hpă ôh tơlơi anai. Ơi Holland iaoa pơthưr khua mir sir dêh Nga, ơi Vladimir Putin, kho\m lăng nao pơ\ ana\p, pơblih h^ hdôm tơlơi rơgao hđăp, kiăng pơhro\ h^ tơlơi rung răng [ơi dêh ]ar Ukraina./

****Go\ng gai kual to\ng krah deh ]ar Philippin tôm brơi, lơ 5/12 ba đuăi laih h’dôm pluh rơbâo ]ô m’nuih mơng h’dôm bôh plơi [ơi hang ia rơs^ hăng kual amu` hmâo lon tơhlom. Tui hăng {irô wai lăng tơlơi hyuh hyang [u klă ngă Sang gum h’b^t djo\p deh ]ar, năng ai `u 200 rơbâo ]ô m’nuih [ơi tring ]ar Cebu kual to\ng krăh ăt ba đuăi mơn. Tơlơi pơtrun ba đuăi dưi ba tơbiă sa hrơi hlâo kơ k’thel k’tang Hagupit luh nao pơ\ deh ]ar Philippin amăng hrơi anai. Lu tơdrun tum pan krư\ bah amăng ngă rơbeh kơ 2 rơbâo ]ô m’nuih do# đôm [ơi plơi prong jưh jom Manila, kual to\ng krăh Bicol hăng bul lon Mindanao, tơdơi kơ h’dôm bruă mă [ơi ia rơs^ pơdơi glăi hlâo kơ k’thel truh./.

 ****Go\ng phu\n tơlơi pơhing Antara dêh ]ar Indônêsia mguah lơ 6/12 brơi thâo, [ia\ hloh 26 ]ô mơnuih djai, yua kơ măt, mơng mơ`um tơpai, rơyă pô [ơi tring ]ar Java dêh ]ar anai, ama\ng hdôm hrơi laih rơgao. Tơdơi hơmâo tơlơi truh anai, tơhan pôlis [ơi anai rai ma\ pô rơyă tơpai anai. Adai rơo\t, tơlơi kia\ng mơ`um tơpai [ơi dêh ]ar Indônêsia lu bia\ ma. Lu anih pơkra rai tơpai do\p [ơi dêh ]ar Indônêsia, tư\ tuh hro\m jrao methanol [ơi tơpai, kia\ng pơhro\ h^ prăk tuh pơ alin laih anu\n ba nao s^ hlai. Tơlơi anai ba truh tơlơi răm kơ mơnuih mơ`u\m tơpai./.

                     }ih pơblang hăng pôr : R]om H'Ly-Siu H'Prăk-Rơluch Xuân