Tơlơi pơhing phrâo amăng dêh ]ar ta :

****Bruă jơnum prong h’dor glăi 25 thun bruă pơtôm hiăp ASEAN – Hàn Quốc po\k pơhai laih amăng hrơi tôm brơi, lơ 12/12 [ơi [ôn prong Busan, deh ]ar Hàn Quốc. Bruă jơnum pel e\p Tơlơi lăi pơto\ng hrom tơhnal lăng nao bruă rô nao rai kơplah ASEAN – Hàn Quốc, pơs^t jơlan gah hăng pơjing rơ-wang kơ tơlơi đ^ kyar bruă gum hrom ASEAN hăng deh ]ar Hàn Quốc amăng abih bang bruă k’đi ]ar – rơnuk rơnoa, bơvih [o\ng huă, bôh thâo – m’nuih m’nam pơgi k’dih, yoa kơ bôh tu\ yoa mơng dua bơnah ăt kah hăng gum h’go#p kơ tơlơi rơnuk rơnoa,h’đong, gum hrom hăng đ^ kyar [ơi kual mơn. Khoa deh ]ar ta ơi Nguyễn Tấn Dũng ba jơlan hlâo Gru\p khoa pơ ala kơ deh ]ar Việt Nam nao pơhmư\ bruă jơnum hăng hmâo h’dôm tơlơi pơhiăp yôm phăn, gum h’go#p klă amăng tơlơi gir run pơtru\t bruă rô nao rai kơplah wah ASEAN – Hàn Quốc jai hrơi s^t n^k, pơhlôm hăng ba glăi bôh tơhnal hloh. Pơhiăp amăng mông jơnum, Khoa deh ]ar ta ơi Nguyễn Tấn Dũng pơs^t yôm tơlơi rô nao rai dua bơnah đ^ kyar jai hrơi pơhlôm, s^t n^k hăng ba glăi bôh tơhnal; pơs^t hrom hăng anun tơlơi je# giam hăng lon m’nai, pơke\ hăng gru grua hăng djơ\ hrom gah bôh thâo, m’nuih m’nam, sa bôh than yôm phăn djru truh kih laih amăng tơlơi rô nao rai 25 thun rơgao le\ ano# đăo gơnang bruă k’đi ]ar hăng ano# ]ang rơmang hrom kơ tơlơi rơnuk rơnoa, h’đong hăng gum hrom kiăng đ^ kyar ASEAN hăng Hàn Quốc./.

            ****Klam tom brơi, lơ 12/12, [ơi Sang bruă Ping gah dêh ]ar ta, ơi Lê Hồng Anh, ding kơna ding jum kơđi ]ar, Khua gum bruă git gai ping gah dêh ]ar ta hơmâo ]ơkă jum khul khua mua git gai tring ]ar Kiên Giang hơđăp, [rô djơ\ hơtal khul  nao ]uă Hà Nội hăng hơdôm tring ]ar gah kual kơdư dêh ]ar ta. Ho\k mơak dưi bưp glăi [ing adơi ayong go\p ngă ling tơhan rơnuk hơkru\ đưm, ơi Lê Hồng Anh brơi thâo: thun 2014, amăng tơlơi bơvih [ong huă dêh ]ar ta hăng [ơi ro\ng lo\n tơnah hơmâo lu tơlơi tơnap tap gleh glar, samơ\ gah yu\ kơ tơlơi git gai mơng Ping gah, Kơnuk kơna ta, tơlơi gir run mơng djop ding jum, anom bruă gah gơnong dlông, lu tring ]ar hrưn đ^ mă bruă, djă bo\ng tơlơi bơvih [ong huă ăt hơđong. Ơi Lê Hồng Anh lăi : Abih bang amăng ping gah, mơnuih [ôn sang gir run pơtrut tui  bruă ngă tui hră pơtrun jơnum lok 4 ping gah dêh ]ar ta hơtal XI kơ bruă ako\ pơdong ping gah lir hơb^t bruă mă  ngă tui tơlơi pơ ]râo ba mrô 3 mơng Ding jum kơđi ]ar kơ bruă hrăm hăng hla tui kơnuih hiam pran jua klă Hồ Chí Minh, khut khăt  pơtrut bruă mă pơkdo\ng glăi hăng  tơlơi soh sat, bruă ngă tơdu h^ amăng tơlơi min kơđi ]ar, pran jua, tơlơi do\ dong [ong huă [u tơpă mơng [ing mơnuih apăn bruă ping gah, kiăng pơ kjăp glăi tơlơi đăo kơnang mơng ană plơi pioh kơ Ping gah dêh ]ar ta ./.

****Tôm brơi lơ 12/12, [ơi tring ]ar Ninh Thuận, Kơiăng Khoa deh ]ar ta ơi Hoàng Trung Hải, Khoa Gru\p g^t gai Kơnuk kơna Rơ-wang bruă apui lơtr^k pu\t ayuh Ninh Thuận pơtrun pơ phun bruă pơdo\ng pơkra Rơ-wang bruă apui ayuh Ninh Thuận. Ơi Hoàng Trung Hải rơkâo pô tuh pơ plai, pô gơgrong pơdo\ng pơkra lăi pơthâo abih bang rơ-wang bruă, anun le\ ring bruă phun mơng lon ia, hmâo h’dră pha ra hăng pơ phun khom k’điăng, roah mă bôh thâo phrâo rơnuk anai. Yoa anun, khom pơhlôm m’nuih mă bruă, măi mo\k mă yoa, gum hrom k’jăp kiăng pơ phun bruă pơdo\ng ring bruă pơhlôm rơnoh hrơi pơkă hăng ano# klă `u laih anun ba glăi bôh tơhnal hloh. Ring bruă jing sa amăng h’dôm ring bruă gah rơ-wang bruă anom mă yoa djru pơdo\ng h’dôm rơ-wang bruă sang măi apui ayuh [ơi tring ]ar Ninh Thuận hăng lu ring bruă pha ra pha ra kah hăng apui lơtr^k, ia yoa, jơlan nao rai,…

            ****Klam tom brơi, lơ 12/12, [ơi anom bruă Khua tơhan  plơi prong jưh jom Hà Nội, pơphun jơnum  k^ pơkôl ngă adơi ayong kơplah wah anom bruă sem lăng bruă prăk kăk Kơnuk kơna hăng anom bruă ling tơhan plơi prong jưh jom. Dua boh anom bruă tu\ ư ngă hră pơkôl ngă giăng mah dơi ayong djru nao rai amăng bruă mă, tơlơi thâo thăi laih anun ngă gêh gal nao rai amăng bruă ngă tui tơlơi pơtrun kơđi ]ar. Dua bơnah ăt tu\ ư ngă hrom bruă pơsur “Đơ đam dêh ]ar djru tơngan hrom ako\ pơdong kual plơi pla phrâo”; ngă lu bruă hơdor tơngia tla pran, pơsir tơlơi [un rin ư\ rơpa, pơdong sang hơdor tơngia laih anun lu bruă mă tơlơi khăp pap pơko\n, djru kơ mơnuih [ôn sang hăng djru bruă pơgăn tơlơi truh lo\n adai ngă, pơtơdu [iă tơlơi răm [ăm truh./.

****Tlăm tôm brơi, lơ 12/12, Gru\p pơtô ba m’nuih [ôn sang Ping gah tring ]ar Gia Lai pơ phun Bruă jơnum klah ]un glăi bruă pơtô ba m’nuih [ôn sang mơng h’dôm anom bruă Khul ling tơhan pơdo\ng [ơi tring ]ar. Tring ]ar Gia Lai ră anai hmâo 17 bôh puih k’đông Khul ling tơhan pơdo\ng. Hăng jơlan gah “Giam m’nuih [ôn sang, giam anom bruă, giam plơi pla” hăng k’nuih “Pơ pu\ m’nuih [ôn sang, je# giam, thâo hluh, hrăm tui m’nuih [ôn sang, hmâo bruă gơgrong hăng m’nuih [ôn sang”, thun anai, h’dôm puih k’đông ling tơhan pơdo\ng [ơi tring ]ar Gia Lai ngă klă, gơgrong hlâo lu h’dră pơtô ba m’nuih [ôn sang. Bruă pơtô ba m’nuih [ôn sang ba glăi bôh tơhnal djru đ^ kyar laih bruă bơvih [o\ng – m’nuih m’nam, pơhlôm pơgang lon ia – plơi pla [ơi tring ]ar. Đại tá Dương Thái – Kơiăng Khoa apăn bruă k’đi ]ar, {irô g^t gai bruă Khul ling tơhan tring ]ar Gia Lai lăi tui anai:

             Amăng thun anai, djơ\ mơng lăi h’dôm puih k’đông [ơi tring ]ar mă bruă ba glăi lu bôh tơhnal klă. Biă `u h’dôm h’dră pơtô ba m’nuih [ôn sang kah hăng gru\p hyu mă bruă pơke\ hăng bruă pơhra\m mă bruă pơtô ba m’nuih [ôn sang hăng ba khul ling tơhan nao pơ\ sa dua anih anom phun tui tơlơi kiăng mơng plơi pla ba glăi laih bôh tơhnal s^t n^k. Biă `u hmâo Khul tơhan mrô 3, Gru\p tơhan mrô 15 ngă klă hloh./.

****Hơdor glăi 70 thun hrơi ako\ pơjing khul ling tơhan mơnuih [ôn sang dêh ]ar Việt Nam lơ 22/12/1944-lơ 22/12/2014, klam mmo\t tom brơi, lơ 12/12, [ơi anih gru tơlơi hơkru\ đưm amăng trong se Củ Chi [ôn prong Hồ Chí Minh, anom bruă khua tơhan kual mrô 7, ngă hrom khul ling tơhan mrô 4 pơphun jơnum ră ruai bruă gru đưm phiăn “Hlak ai pơgang lo\n ia” laih anun pơpu\ bơni kơ 70 ]ô khua mua, ling tơhan mă bruă hur har  kơtang amăng kual ngo\ dơnung. Mông jơnum anai,hơmâo 800 ]ô tơdăm dra mut phung, [ing hlak ai, mơnuih ngă khua, ling tơhan  ba gru hlâo rai mơng 9 boh tring ]ar amăng kual tơhan mrô 7 wai lăng. {ơi mông jơnum mơak anai, pơphun lu bruă mă tu\ yua, yom pơphăn kah hăng nao [ơk gơnam kơ [ing am^ Việt Nam sông kơtang; jao sang tơlơi khăp pap kơ mơnuih ngă khua jing hlak ai ba gru hlâo amăng bruă wai pơgang dêh ]ar, [ơk gơnam kơ ]ơđai sang hră hrăm thâo sang ano\ tơnap tap amăng hơdôm tring ]ar amăng kual laih anun nao ]uă lăng anih gru đưm tơlơi hơkru\ amăng trong se Củ Chi./.

****Lơ 12/12, [ơi plơi prong Gia Nghĩa, tring ]ar Dak Nông, Gơnong bruă wai lăng kơ]a\o bruă hăng tuh pơ plai gum hrom hăng Gơnong bruă đang hmua hăng pơđ^ kyar [ôn lan tring ]ar pơ phun Bruă jơnum pơtru\t tuh pơ plai anom bơvih [o\ng gum hrom amăng h’dôm glông bruă ngă đang hmua. Bơk’toai amăng mông jơnum, h’dôm gơnong bruă, plơi pla, anom bơvih [o\ng gleng nao lăi đ^ h’dôm tơlơi gun ră anai glăk bư\p kah hăng pơlir hrom 4 bơnah lom bruă ngă đang hmua akă [u k’jăp; bôh thâo bruă mă mơng anom bơvih [o\ng, anom mă bruă hrom, m’nuih [ôn sang akă [u pơhlôm bruă; tơlơi ngă juăt hăng prăk mơng sang prăk do# tơnap tap; bruă hyu lăi pơthâo, pơsur, lăi pơthâo kơ tơlơi pơlir h’b^t amăng bruă đang hmua truh m’nuih [ôn sang, anom bơvih [o\ng akă [u lu. Amăng bruă jơnum, h’dôm gơnong bruă, plơi pla, anom bơvih [o\ng gum hrom rơkâo đ^ lu bruă pơsir kiăng pơsir ano# tơnap [ơi anăp, mơng anun, gum hrom pơlir h’b^t, kiăng pơđ^ tui bôh tu\ yoa amăng bruă ngă đang hmua./.

Tơlơi pơhing phrâo dêh ]ar ta] rơngiao :

****Khoa {irô ding jum wai lăng Khul ling tơhan deh ]ar Ukraina, ơi Stepan Poltorak tôm brơi, lơ 12/12, brơi thâo, deh ]ar anai pơkă hlâo đ^ lu hloh 2 wo\t ngăn drăp pơgang lon ia thun 2015 truh kơ 3 klai 200 klăk dolar Mi. Pơhiăp [ơi anăp Khoa pơ ala m’nuih [ôn sang, ơi Stepan Poltorak brơi thâo, lom pơs^t hră ]ih pơkra ngăn drăp, {irô ding jum wai lăng khul ling tơhan pơs^t laih h’dôm tơlơi pơhu^ hăng lon ia, hăng Ukraina khom hmâo sa khul ling tơhan dưi prăp lui hlâo hăng pơhra\m klă. Amăng thun dơi, amra hmâo năng ai `u 40 rơbâo ]ô m’nuih amra dưi iâu nao ngă tơhan, đ^ tui mrô ling tơhan deh ]ar anai truh kơ 250 rơbâo ]ô m’nuih./.

****Sa hơdră bruă yua kơ Anom bruă kơsem min  dêh ]ar Hàn Quốc hăng dêh ]ar Mi, pơdong [ơi dêh ]ar Mi pơphun brơi thâo, [u hơmâo tơlơi pơdah thâo kơ bruă dêh ]ar Triều Tiên lông pơnah lăng phao ayuh hơtal 4. Rup arăng mă mơng ataih [uh, [u [uh tơlơi prăp rơmet kơ bruă pơnah lông phao kơtoang ayuh phrâo hơgo\m ôh mơng dêh ]ar Triều Tiên. Kơnong bruă mă anet, [iă arăng [uh [ơi Punggye-ri, tring ]ar gah kơdư Hamgyong dêh ]ar Triều Tiên amăng blan 4 rơgao. Tơlơi anai, tơnap biă kơ dêh ]ar Triều Tiên pơnah lông lăng phao kơtoang ayuh amăng 2-3 blan pơ anăp. Dêh ]ar Triều Tiên pơhu\i hlâo hlâo kơ anun amra pơphun glăi bruă mă pơkra phao kơtoang ayuh, kiăng hơngah h^ hră pơtrun mơng sang gum hơb^t djop dêh ]ar lăi nao kơ tơlơi dưi ană mơnuih [ơi dêh ]ar anai./.

            ****Sa tơlơi pơtrun pơdơi pơnah s^t n^k glăk pơ phun mă yoa [ơi Ukraina tơdơi kơ sa hrơi mlăm blung a amăng rơ-wang 7 blan mơ\ [u hmâo tơlơi rơka ruă djai bru\ truh. Anai le\ tơlơi lăi pơto\ng yoa kơ Khoa mir sir deh ]ar Ukraina ơi Poroshenko ba tơbiă tôm brơi, lơ 12/12. Tơlơi lăi pơto\ng mơng ơi Poroshenko dưi lăng le\, sa gru tơhnal klă, ba glăi tơlơi ]ang rơmang pơsir ano# rung răng [ơi kual Ngo\ Ukraina, hmâo ngă laih h’dôm rơbâo ]ô m’nuih djai. Lom anai, h’dôm bơnah bơdjơ\ nao ăt glăk gir run đu\t tơhnal mơn kiăng bruă jơnum mơng “Gru\p bơ bư\p” pơsir tơlơi rung răng [ơi kual Ngo\ Ukraina amra pơ phun ta` hloh tơdah dưi./.

            ****Tom brơi, lơ 12/12, hơdôm khul mơnuih mut phung mă bruă dêh ]ar Italia pơphun pơdơi mă bruă kiăng hơngah tơlơi pơs^t mơng Kơnuk kơna kơ bruă lui h^ abih bang hră pơkôl pơkă  hăng [ing mơnuih mă bruă ngă kông `ơn, [ing mă bruă ]ar hăng bruă pơđ^ prăk blan. Tui hăng khul mut mơnuih phung dêh ]ar Italia, jing anom bruă CGIL mơnuih tơpuôl prong hloh dêh ]ar anai, brơi pơdơi mă bruă, kiăng hơngah bruă Kơnuk kơna yua kơ ơi Renzi ngă khua dêh ]ar kah pơpha kơ bruă lăng ba. Tơlơi pơdơi mă bruă anai pơphun mơng 9  mông lơ 12/12 tom brơi, jing lơm 5 mông klam tom brơi tui mông Việt Nam ngă kơ jơlan nao rai [ơi dêh ]ar Italia kơđông mơtam, lu rơdeh por lui bruă pơgiăng tuai. Ră anai, mrô hlăk ai tơdăm dra [u hơmâo bruă mă [ơi dêh ]ar Italia, jing lo\n ia pơdrong dong hơtal 3 kual châu Âu đ^ truh rơbeh 44%. {ing mơnuih e\p bruă mă, kơnong mă bruă apah jăng jai hăng ngă bruă amăng anih [u hơmâo tơlơi gơ grong kjăp sit nik ôh./.

****Tôm brơi, lơ 12/12, sa bôh rơdeh por ling tơhan deh ]ar Srilanka le# trun giam plơi prong jưh jom Colombo, ngă 4 ]ô m’nuih djai hăng sa ]ô pơkon rơka ruă. Tui hăng tơhan polis [ơi anai, tơlơi truh lom rơdeh por Antonov AN -32 glăk por mơng tơdron rơdeh por jar k’mar gah rơngiao plơi prong jưh jom Colombo nao pơ\ sa puih k’đông tơhan giam anun. Hyuh hyang [u klă ngă rơ-wang lăng hyu [u rơđah. Tơdơi kơ le# trun, rơdeh por apui [o\ng k’tang t^t. Gru\p pel e\p k’đi tơlơi dưi pơjing laih hăng h’dôm m’nuih pel e\p nao laih pơ\ anih rơdeh por le# kiăng pơs^t bôh than ba truh tơlơi le# trun rơdeh por anai./.

                 }ih pơblang hăng  pôr : Rơluch Xuân-Nay Jek-Siu H'Prăk